Namaakproducten: illegaal én gevaarlijk

Een prachtige namaaktas uit het buitenland, een illegale kopie van een gloednieuwe film, een lookalike van een peperdure smartphone … De verleiding om zulke producten in huis te halen is groot. Soms koopt u ze zelfs onbewust, omdat de replica’s amper van de originele items zijn te onderscheiden.

Toch is zo’n aankoop altijd illegaal. Zowel wanneer u het namaakproduct bewust aankocht … als wanneer u het slachtoffer werd van een frauduleuze verkoper. Meer nog: soms is deze actie zelfs strafbaar en gevaarlijk, want met uw aankoop steunt u een crimineel netwerk. Bovendien investeerde u in een product dat niet volgens de sociale regelgeving en milieuwetgevingen werd vervaardigd.

Redenen genoeg dus om geen fake items te kopen. Bent u toch nog niet helemaal overtuigd of komt u graag meer te weten? Hieronder deelt ECC België:

• hoe namaakproducten uw gezondheid en veiligheid in gevaar brengen
• waarom ze u ook een financiële kater kunnen bezorgen
• hoe u vermijdt dat u het slachtoffer wordt van namaakverkopers
• wat u kunt doen als u toch in de val liep

Ongezonde en onveilige namaakproducten

Namaakproducten worden illegaal geproduceerd. Ze voldoen dus niet aan nationale of internationale standaarden. Dat is niet alleen een maatschappelijk probleem, want ze kunnen ook uw gezondheid en veiligheid schaden. Hoe? ECC België deelt enkele voorbeelden uit de praktijk:

• De bestanddelen van illegale geneesmiddelen worden niet gecontroleerd. Daardoor behandelen ze uw kwalen niet altijd. In sommige gevallen maken ze die zelfs erger.
• Fake zonnebrillen bevatten geen uv-filter. Daardoor beschermen ze uw ogen niet tegen schadelijk zonlicht.
• Namaakspeelgoed kan chemische bestanddelen bevatten die gevaarlijk zijn voor uw kind. Er wordt ook geen controle uitgevoerd op de onderdelen van het speelgoed, waardoor de kans bestaat dat ze loskomen en verstikking veroorzaken.
• Gekopieerde remblokken verminderen het remvermogen van uw wagen, waardoor de kans op ongevallen stijgt.
• Namaakparfums kunnen schadelijke stoffen bevatten en uw huid irriteren.

Namaakproducten kopen: financiële gevolgen

Verschillende wetten verbieden de aankoop van namaakproducten. Zo is er de Europese Verordening 608/2013, die de invoer van namaak- en piraterijproducten op het grondgebied van de Europese Gemeenschap verbiedt. Overtreedt u die regels (onbewust)? Dan blijft u misschien achter met een financiële kater. Enkele scenario’s:

• u koopt een namaakproduct op vakantie
• u koopt een namaakproduct op het internet
• u koopt een grote hoeveelheid namaakproducten aan

U koopt namaak op vakantie

Hoewel het illegaal is, struikelt de douane meestal niet over een namaakzonnebril. Het namaakproduct maakt namelijk deel uit van uw persoonlijke bagage en u bent niet van plan om het door te verkopen. Maar let toch op: in sommige andere Europese landen kan zo’n aankoop u wel een straf opleveren. Zo betaalt u in Italië een flinke boete wanneer u wordt betrapt op het bezit van namaakproducten.

U koopt namaak op het internet

U koopt een namaakproduct op het internet en de douane onderschept het. In zo’n geval mag ze uw aankoop in beslag nemen en vernietigen. De kosten zijn ten laste van de officiële merkhouder. Maar die kan – afhankelijk van welke nationale wetgeving van toepassing is – die kosten aan u doorrekenen.

De Belgische douane mag u bovendien een schadevergoeding aanrekenen. Tenzij u kunt aantonen dat u de goederen te goeder trouw aankocht (bijvoorbeeld wanneer de website geen merk vermeldt of wanneer de prijs geloofwaardig is). In ons land riskeert u geen strafrechtelijke sanctie. In andere Europese landen is dat soms wel het geval.

U koopt een grote hoeveelheid namaakproducten

In dit geval kunt u beschouwd worden als een malafide handelaar die bewust namaakproducten importeert om ze daarna door te verkopen. Er hangen u dan schadeclaims en strafrechtelijke vervolgingen boven het hoofd. En de douane mag uw namaakgoederen in beslag nemen en vernietigen. Meer weten over de rol van de douane? Consulteer hun website of dit document.

Zo herkent u namaakverkopers

Oplichters die namaakproducten verkopen, gaan alsmaar professioneler te werk. Hun goederen zien er soms zo goed uit, dat u ze niet van de originele producten kunt onderscheiden. Criminele verkopers bieden hun goederen niet alleen op straat aan, maar ook online. Wilt u fake items beter leren herkennen?

• Beoordeel de kwaliteit en de prijs van de aangeboden goederen kritisch.
• Voer voor elke onlineaankoop altijd de WebshopCheck uit.
• Consulteer ook de officiële website van het aangeboden merk. Vaak somt die alle erkende verkooppunten op. Controleer dus of het verkooppunt in kwestie ertussen staat.

U kocht een namaakproduct. Wat nu?

Kocht u een namaakproduct? Dan loopt u het risico dat u niet alleen een schadevergoeding moet betalen aan de merkhouder, maar dat u ook opdraait voor de vernietigingskosten. Kocht u bewust namaak, dan heeft u geen verweer. Werd u misleid? Onderneem dan deze stappen:

1. Kocht u onbedoeld een namaakproduct aan? Dan stelt u de partij die geld van u eist best op de hoogte daarvan. Betwist de factuur van de merkhouder of het juridisch kantoor schriftelijk en bewijs dat u het product te goeder trouw kocht. Voeg minstens een van de volgende documenten toe: 
   v de advertentie van de verkoper of de aankoopbevestiging waaruit blijkt dat:
       1. de merknaam niet werd vermeld
       2. u een redelijke, realistische prijs betaalde
       3. of u het product als privépersoon aankocht
   v een link naar de website waaruit blijkt dat die er professioneel uitziet
2. Teken geen verklaring waarin u belooft dat u nooit meer namaakgoederen zult aankopen op straffe van een vastgelegde boete. U kunt namelijk niet voorspellen dat u nooit meer in de val zult lopen.
3. Betaalde u met uw kredietkaart? Betwist dan de betaling via de uitgever van de kaart. In dit artikel leest u hoe u dat het best aanpakt.

Meer weten over namaakgoederen

Komt u graag nog meer te weten over namaakgoederen, hoe u ze herkent en wat u het best onderneemt wanneer u toch namaakproducten kocht op het internet? Lees dan de brochure ‘Namaakproducten kopen … goed idee?’. Ook de studies van EUIPO belichten de gevaren die namaakproducten met zich meebrengen. Hoe onze Belgische douane namaakgoederen onderschept en onderzoekt? Dat ontdekt u op de website van de FOD Financiën.

Wilt u zich als professional beter beschermen tegen namaakverkopers? Of werkt u graag mee aan sensibiliseringscampagnes? Neem dan contact op met de stichting Neen tegen namaak, een initiatief van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC Belgium) en de Belgische douane. Verschillende partners, zoals de FOD Financiën en ECC België werken eraan mee. Zo was ECC België betrokken bij de campagne #ImNotFake.